روکش دندان یکی از بادوام‌ترین درمان‌های دندانپزشکی است. با توجه به رضایتمندی بیش از 90 درصد بیماران، تقاضای زیادی برای روکش‌های دندان وجود دارد.
روکش دندان نوعی درمان دائمی می‌باشد زیرا به منظور ایجاد فضا برای روکش دندان، لازم است دندان‌ها تغییر شکل دهند. در واقع، روکش‌های دندان کلاهک‌های کوچکی هستند که به منظور پوشش دادن، محافظت کردن، ترمیم یا زیبایی روی دندان نصب می‌شوند.
جمع بندی این مقاله شامل موارد زیر می‌باشد.
- روکش‌های دندان نوعی از درمان‌های ترمیمی و زیبایی محسوب می‌شوند.
- روکش‌ها انواع مختلفی دارند.
- به محافظت از دندان‌ها کمک می‌کنند.
- ماندگاری و دوام بالایی دارند.
- نوعی درمان دائم محسوب می‌شوند.
- 15-5 سال یا بیشتر دوام خواهند داشت.
- طبیعی به نظر می‌آیند.
- ممکن است شرایطی پیش بیاید که تحت آن شرایط امکان نصب روکش‌های دندان برای شما وجود نداشته باشد.
- اگر روکش‌های دندان درمان مناسبی برای شما نباشد انتخاب‌های متعدد دیگری نیز وجود دارد.
روکش دندان چیست؟
روکش‌های دندان کلاهک‌هایی قابل سفارش هستند که روی دندان‌های شما نصب می‌شوند. این روکش‌ها با قرار گرفتن روی دندان‌ها از دندان‌ها در برابر آسیب‌های ثانویه از قبیل شکستگی و پوسیدگی محافظت کرده و باعث زیبایی دندان‌ها می‌شوند. روکش‌های دندان بسته به نیازهای بیمار، خواسته‌ها و انتظارات او و از مواد مختلف تهیه شده‌اند. این مواد عبارتند از: پرسلن، طلا، زیرکونیا، کامپوزیت رزین و مواد دیگر.
نصب روکش‌های دندان شامل مراحل آماده‌سازی روکش‌ها، قالبگیری، طراحی سفارشی روکش‌ها، نصب آزمایشی و نهایتا نصب روکش دائمی روی دندان‌ها می‌گردد. از روکش‌ها به منظور ترمیم و زیبایی دندان استفاده می‌شود که همین امر باعث شده تا این شیوه درمان به شدت رایج باشد.
انواع روکش دندان
روکش‌های دندان انواع زیادی دارند. نوع روکشی که قرار است روی دندان‌های شما نصب شود با توجه به فضای دندان‌های شما، بودجه، توقعات و نتایج مورد انتظار مشخص خواهد شد. در اغلب موارد نوع روکش‌های دندان با توجه به مواد مورد استفاده در روکش‌ها تعیین می‌شود.
انواع روکش‌های دندان عبارتند از:
- روکش‌های چینی(پرسلن)
- روکش‌کامپوزیت
- تمام فلزی
- روکش‌های سرامیکی- فلزی
- روکش یک روزه
- زیرکونیا
انواع روکش‌های دندان از نظر میزان مقاومت، شکل ظاهری و قیمت تفاوت دارند.
| ماندگاری | ظاهر طبیعی | هزینه | |
| روکش‌های دندان تمام فلزی | 😊😊😊😊😊 | 🫥🫥🫥🫥 | 💰💰💰 |
| زیرکونیا | 😊😊😊😊🫥 | 😊😊😊😊🫥 | 💰💰💰💰💰 |
| روکش‌های دندان سرامیکی- فلزی(PFM) | 😊😊😊😊🫥 | 😊😊😊😊😊 | 💰💰💰💰 |
| لیتیوم دی سیلیکات | 😊😊😊😊🫥 | 😊😊😊😊😊 | 💰💰💰💰💰 |
| روکش تمام چینی | 😊😊😊🫥🫥 | 😊😊😊😊😊 | 💰💰💰💰💰 |
| روکش‌های کامپوزیتی | 😊😊😊🫥🫥 | 😊😊😊🫥🫥 | 💰💰 |
| روکش‌های دندان یک روزه | 😊😊🫥🫥🫥 | 😊😊😊🫥🫥 | 💰💰💰 |
هدف از نصب روکش‌های دندان چیست؟
هدف عمده از نصب روکش‌های دندان، پوشش دادن دندان‌ها است. ضمنا از این روکش‌ها برای بهبود سلامت دندان‌ها در شرایط خاص استفاده خواهد شد. این شرایط شامل موارد زیر می‌شود.
- پس از درمان ریشه دندان
- پوشش دادن ایمپلنت دندان
- دندان پوسیده
- دندان شکسته
- نگه داشتن بریج دندان
- حفاظت، محکم و ثابت نگه داشتن دندان پوسیده یا ترک خورده
- ترمیم دندان شکسته یا پوسیده
- تغییر رنگ شدید دندان
نصب روکش‌های دندان یکی از گزینه‌های درمانی مناسب در این شرایط است. به خاطر داشته باشید که روکش‌های دندان نمی‌توانند جای دندان از دست رفته را بگیرند با این حال وجود فضای کافی برای قرار دادن روکش ضروری می‌باشد.
آیا روکش دندان دائمی هستند؟
روکش‌های دندان طول عمر زیادی ندارند اما بادوام هستند. آماده سازی دندان‌ها برای نصب روکش روندی است که همیشه باید انجام شود. این روند غیر قابل تغییر است و همیشه استفاده از روکش برای پوشش دادن دندان‌ها ضروری می‌باشد.
بیشتر بدانید: در صورتی که مقداری از روکش دندان جهت ترمیم باقی بماند می‌توان روکش‌های دندان را جایگزین ونیرها کرد.
روکش‌های دندان چقدر دوام می‌آورند؟
معمولا روکش‌های دندان 15 – 5 سال دوام خواهند داشت. با این حال، مدت زمان دوام روکش‌ها بسته به مواد مورد استفاده در آنها متفاوت است. برای مثال فلزهای بادوام مانند روکش‌های طلا یا زیرکونیا بیست سال یا بیشتر دوام خواهند داشت البته اگر از این روکش‌ها به خوبی مراقبت شود.
حتی با وجود استفاده از فلز بادوام، طول عمر روکش دندان در اغلب موارد باتوجه به میزان سالم بودن دندان مشخص می‌شود. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، دندان قروچه کردن یا خوردن غذاهای سفت بر طول عمر روکش دندان تاثیر می‌گذارد. هنگامی که زمان تعویض روکش دندان فرا برسد روکش باید جایگزین گردد زیرا اگر روکش دندان به موقع تعویض نشود احتمال دارد که فرسوده شود؛ آسیب ببیند یا به یک روکش غیر قابل استفاده تبدیل خواهد شد.
معمولا روکش دندان جدید جایگزین روکش دندان قبلی می‌شود که در صورت لزوم در این روکش مثل روکش دندان قبلی تغییر جزئی ایجاد خواهد شد.
روکش‌های دندان چطور به نظر می‌رسند؟
روکش‌های دندان مانند کلاهک‌های کوچک در درون دندان‌های شما به نظر می‌رسند. این روکش‌ها طوری ساخته شده‌اند که شبیه دندان‌های طبیعی به نظر برسند. اما درون این روکش‌ها توخالی است.
تکنیسین‌های آزمایشگاه تمام تلاش خود را می‌کنند تا روکش‌های دندان شبیه دندان‌های طبیعی به نظر برسند. انجام این کار مستلزم زمان، حوصله و البته تجربه فراوان است.
بنابراین رنگ و مواد مورد استفاده در روکش‌های دندان مشخص می‌کند که آنها طبیعی یا غیر طبیعی به نظر برسند. اگر روکش‌های طلا(Gold Tooth Crowns) یا روکش‌های خیلی سفید را انتخاب کنید ممکن است این روکش‌ها غیر طبیعی به نظر بیایند. تصمیم گیری بر عهده شما است.
نصب روکش دندان برای چه افرادی مناسب است؟
انجام روکش‌های دندان برای همه افراد در سنین مختلف مناسب می‌باشد. نصب روکش‌های دندان روی دندان‌های شیری هم امکان پذیر است. چون دندان‌های شیری می‌افتند و دندان‌های دائمی درمی‌آیند دندانپزشکان نصب روکش‌های از جنس رزین را توصیه می‌کنند.
عوامل دیگری هم وجود دارد که نشان می‌دهد نصب روکش‌های دندان برای شما مناسب است. این عوامل عبارتند از:
- پرهیز از خوردن غذاهای سفت
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- مراقبت پس از جراحی دندان
- نداشتن حساسیت
- مصرف نکردن بیش از حد الکل
- عدم ابتلا به بیماری لثه
- دندان قروچه نکردن
- سیگار نکشیدن
- داشتن انتظارات واقع گرایانه
- مراجعه مکرر به دندانپزشکی
- برخورداری از سلامت دهان و دندان
- بافت دندان سازگار
نصب روکش‌های دندان با رعایت این شرایط امکان پذیر می‌باشد. ضمنا این شرایط بر طول عمر روکش‌ها تاثیرگذار است.
اگر این شرایط را دارید نصب روکش دندان برای شما مناسب نیست!
متاسفانه با داشتن این شرایط نمی‌توانید از روکش دندان استفاده کنید. در صورتی که مبتلا به آلرژی، دندان قروچه، بیماری لثه، بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، اختلالات شدید مفصل گیجگاهی- فکی، پوسیدگی شدید دندان و حساسیت دندانی هستید نمی‌توانید از روکش‌های دندان استفاده کنید.
بعضی از این مشکلات قبل از نصب روکش دندان قابل درمان هستند. در سایر شرایط ممکن است درمان کانال ریشه یا انجام ایمپلنت دندان ضرورت داشته باشد. پس از درمان این موارد می‌توانید از روکش‌های دندان استفاده نمایید. به یاد داشته باشید که درمان کردن این موارد ممکن است زمان بر باشد یا احتمال دارد که این مشکلات به هیچ وجه مداوا نشوند. بنابراین توصیه می‌شود که موضوع را به طور کامل با کارشناس سلامت خود در میان بگذارید.
نحوه نصب روکش دندان
نحوه نصب روکش دندان به عواملی مانند نوع روکش و محل قرار گرفتن آن بستگی خواهد داشت. همچنین باید قبل از نصب روکش، در مواد آن روکش و در دندان‌های شما تغییراتی ایجاد شود.
مراحل و عواملی که در نصب روکش دندان تاثیر دارند عبارتند از:
- قالبگیری دندان از طریق انجام اسکن دیجیتال یا قالب‌های قدیمی که حالت دقیق دندان‌های شما را در اختیار لابراتوار دندانسازی قرار می‌دهند.
- در تطابق رنگ دندان بخصوص در روکش‌هایی که از سرامیک و سرامیک جوش خورده به فلز ساخته می‌شوند اختلاف جزئی وجود دارد. ولی در رنگ دندان روکش‌های ساخته شده از طلا تفاوتی وجود ندارد.
- آماده کردن دندان مانند درمان کرم خوردگی، پرکردن دندان و نصب کلاهک لاستیکی
- شکل دادن به دندان جهت اطمینان از اینکه روکش دندان برای همه گوشه های دندان کاملا مناسب خواهد بود.
رسیدگی روزانه روکش دندان
پیشرفت فناوری و رسیدگی‌های روزانه منجر به ساخت سریع دندان‌ها و انجام قالبگیری دیجیتال شده است که این امر باعث ساخت روکش‌های دندان و نصب سریع آن روکش‌ها می‌شود. بدین ترتیب به روکش‌های موقت نیاز نیست. اما روش آسان‌تر و راحت‌تر برای نصب روکش معمولا هزینه بیشتری دارد.
معاینه اولیه
در درمان با شیوه قدیمی، معاینه اولیه مستلزم انجام عکس برداری با اشعه ایکس می‌باشد. در این شیوه محل نصب روکش و استخوان اطراف دندان مورد بررسی قرار می‌گیرد. استفاده از این شیوه ضروری می‌باشد زیرا روش‌های تشخیصی دیگر عوارض جانبی بسیاری دارند و احتمال عفونت در آن روش‌ها زیاد است.
دندانپزشک با بی حسی موضعی، دندان و بافت اطراف آن را بی حس می‌نماید. اگر دندان شما عصب کشی شده باشد احتمالا دندانپزشک بی‌حسی موضعی انجام خواهد داد زیرا بی حسی موضعی، لثه و بافت اطراف آن دندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سپس دندانپزشکان شکل دندان را دقیقا به اندازه ای که مناسب روکش دندان باشد تغییر می‌دهند.
نوع روکش استفاده شده مشخص خواهد کرد که دندان شما باید چقدر تغییر کند یا چقدر از آن دندان برداشته شود. همچنین ممکن است لازم باشد قبل از آخرین قالبگیری دیجیتال یا قالبگیری به روش قدیمی دندان‌هایتان پر شوند.
در معاینه اولیه، روکش موقت نصب می‌شود تا هنگامی که روکش دائمی دندان آماده شود. انجام سریع این کار با فناوری 3D امکان پذیر می‌باشد. دندانپزشکان بایستی از دندان محافظت کنند زیرا در طی روند آماده سازی، بیشترین قسمت عاج دندان از بین رفته است. روکش موقت در جای خود باقی می‌ماند تا زمانی که روکش دائمی دندان آماده شود.
در قالبگیری به شیوه قدیمی، سه تا پنج دقیقه طول می‌کشد تا جای دندان کاملا مشخص شود. تیم دندانپزشکی قالب را از لحاظ وجود حفره های هوا یا فضاهای خالی بررسی می‌کنند. برای انجام دقیق قالبگیری، لازم است قالبگیری چندین بار تکرار شود.
معاینه ثانویه
چند هفته طول می‌کشد تا لابراتوار دندانسازی روکش دندان شما را آماده کند که در معاینه ثانویه این روکش روی دندان نصب خواهد شد. دندانپزشکان روکش موقت دندان را درمی‌آورند و جای مناسبی را برای آن تعبیه می‌کنند. سپس دندان را بی حس کرده و روکش جدید را در جای مناسب نصب می‌نمایند. ضمنا دندانپزشک با استفاده از نخ دندان فاصله بین روکش و دندان‌های مجاور را بررسی می‌کند تا مطمئن گردد فاصله بین دندان‌ها مناسب است. فواصل بین دندانی بسیار کم یا عدم وجود فواصل دندانی در طولانی مدت در هنگام نخ دندان کشیدن مشکل ساز می‌شود یا باعث می‌گردد که تکه‌های غذا بین دندان‌ها گیر کند.
دندانپزشک روی دندان آماده شده متریال پلاستیکی از جنس رزین می‌چسباند. برای تنظیم کردن مواد بعضی از باندینگ‌ها، دستگاه لایت کیور مورد نیاز است. پس از تنظیم مواد باندینگ‌ها، روکش دندان نصب شده و مورد بررسی قرار می‌گیرد.
دندانپزشک حدود ده دقیقه برای چسبیدن متریال صبر خواهد کرد. سپس نحوه قرار گرفتن دندان‌های شما روی هم را بررسی می‌کند. بدین ترتیب عیب‌های بزرگ روی روکش دندان مقابل، کمتر مشخص خواهد شد. طرز قرارگیری دندان‌ها روی هم بسیار اهمیت دارد زیرا طرز قرارگیری بالای دندان‌ها روی هم باعث ایجاد حساسیت دندانی و دندان درد می‌شود. اگر فاصله بین دندان‌ها خیلی کم باشد دندانپزشک قسمت اندکی از دندان مجاور را برمی‌دارد نه روکش دندان را. در مواردی که هیچ فاصله ای بین دندان‌ها وجود ندارد روکش دندان به لابراتوار دندانسازی برگردانده می‌شود تا دوباره ساخته شود.
مراقبت از روکش دندان
با اجتناب از خوردن غذاهای چسبناک یا سفت به مدت 24 تا 48 ساعت به روکش جدید دندان خود عادت می‌کنید. این روکش در برابر گاز زدن، جویدن و خرد کردن مقاوم می‌باشد. با این حال توجه به اینکه روکش‌ها دوام زیادی ندارند بسیار اهمیت دارد. بیشترین تغییر را با چیزی که می‌خورید در روکش جدید دندان خود به وجود می‌آورید. برای مثال خوردن آبنبات و آجیل آنها را خراب می‌کند بنابراین بهتر است از خوردن این خوراکی‌ها اجتناب کنید. همچنین رعایت کردن بهداشت دهان و دندان اهمیت بسیاری دارد که این موارد شامل مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و جرم‌گیری روکش‌های دندان می‌شود.
مزایا و معایب روکش دندان
استفاده از روکش دندان موضوع مهمی است. در این شیوه درمان پس از تراش دادن و تغییر شکل دندان‌ها به منظور نصب روکش، انجام هیچ تغییری امکان پذیر نیست. بنابراین مقایسه کردن مزایا و معایب روکش دندان اهمیت به سزایی دارد. اجازه دهید این مزایا و معایب را با هم مرور کنیم.
مزایا
- روکش‌های دندان بی خطر هستند.
- ماندگاری و دوام بالایی دارند.
- از مواد سازگار با بافت دندان تهیه شده‌اند.
- طبیعی به نظر می‌آیند.
- باعث بهتر جویدن و بهتر صحبت کردن می‌شوند.
- از آسیب به دندان‌ها جلوگیری می‌کنند.
- از دندان‌های پوسیده یا آسیب دیده محافظت می‌کنند.
- درد را تسکین می‌دهند.
معایب
- حساسیت دندانی در چند هفته اول پس از نصب روکش‌های دندان بروز می‌کند.
- روکش‌های دندان گران هستند.
- به اندازه دندان‌های طبیعی بادوام نیستند.
- احتمال بروز حساسیت وجود دارد.
- باعث تحلیل مینای دندان می‌شوند.
- باید به موقع تعویض شوند.
از تعدادی از معایب روکش دندان می‌توان صرف نظر کرد این در حالی است که سایر معایب طی چندین هفته برطرف می‌شوند.
ممکن است پس از گذشت بیست سال یا بیشتر نیاز به تعویض روکش دندان باشد. البته لازم است دستورالعمل‌های مراقبت از روکش‌های دندان به طور کامل رعایت گردد و از این روکش‌ها به خوبی مراقبت شود.
در صورت مراقبت صحیح از روکش‌های دندان لازم نیست این روکش‌ها را زودتر از موعد مقرر تعویض کنید.
قیمت روکش دندان
قیمت روکش دندان به عوامل بسیاری بستگی دارد. این عوامل شامل کاربرد آن (برای مثال به عنوان بخشی از ایمپلنت یا بریج دندان)، مواد و روش‌هایی است که از آنها برای ساخت روکش دندان استفاده می‌شود. (برای مثال روکش‌های ارزان قیمت‌تر ساخته شده از زیرکونیا یا رزین به کار رفته در روکش دندان با فناوری 3D)
در ساخت روکش دندان برای یک دندان ایمپلنت شده ممکن است مواد کمتری استفاده شود اما استفاده از مواد کمتر باعث مراجعه مکرر به مطب دندانپزشکی می‌شود. روکش دندان سه تایی که شامل بخشی از بریج دندان می‌باشد ممکن است مستلزم درمان طولانی‌تر گردد. ضمنا احتمال می‌رود که استفاده از مواد کمتر باعث آسیب به دو دندان مجاور شود.
همچنین هزینه روکش بسته به ارائه کننده خدمات سلامت دندان، موقعیت جغرافیایی، هزینه های لابراتوار دندانسازی و نوع بیمه متفاوت است.
حالت‌های متفاوت استفاده از روکش ها
همه روکش‌های دندان برای جایگزینی مناسب نیستند. برای مثال نوع خاصی از دندان‌های عصب‌کشی شده و روکش دار مانند روکش‌های دندان از جنس دی سیلیکات لیتیوم برای جایگزینی دندان‌های آسیاب، گزینه ای قابل اطمینان هستند. اما این روکش‌ها برای دندان‌های دیگر یا نوع خاصی از روکش‌های دندان ساخته شده از سرامیک جوش خورده به فلز گزینه قابل اطمینانی نیستند زیرا ممکن است این روکش‌ها در درمان سرطان مغز و سرطان حنجره به شیوه پروتون درمانی تداخل ایجاد کنند. روکش دندان و قیمت‌های آن به شرایط خاص شما بستگی خواهد داشت.
آیا به جز روکش دندان انتخاب دیگری هم وجود دارد؟
با توجه به وضعیت دندان‌های شما انتخاب دیگری به جز روکش دندان هم وجود دارد. البته ممکن است قیمت باعث انتخاب سایر گزینه‌ها شود.
سایر انتخاب‌ها عبارتند از:
- ونیرهای دندانی- باندینگ دندان
- درمان ریشه توأم با بلیچینگ
- روکش‌های دندان رزین
- لیزر دندانپزشکی
- روکش‌های دندان پرسلن که این روکش‌ها وسط دندان یا کناره‌های دندان را می‌پوشانند.
- روکش‌های دندان موقت
- کشیدن دندان
- ریکانتورینگ دندان
روکش‌های دندان موقت که حدود 9 – 3 ماه دوام می‌آورند نوعی درمان موقت برای دندان‌های شما محسوب می‌شوند. ممکن است دندانپزشک به جای استفاده از روکش دندان یکی از این گزینه‌ها را توصیه کند. با این حال شما در این مورد تصمیم نهایی را می‌گیرید
بنابراین با دندانپزشک خود درباره این شیوه‌های درمانی به طور کامل صحبت کنید تا متوجه شوید که استفاده از روکش دندان چقدر اولویت دارد.
خلاصه
روکش دندان نوع خاصی از پوشاننده است که دندانپزشک آن را روی دندان خراب شما نصب می‌کند. ممکن است بعد از عصب کشی یا زمانی که در بافت طبیعی دندان سوراخ بزرگی وجود دارد از روکش دندان استفاده شود.
گاهی اوقات دندانپزشک ممکن است استفاده از روکش دندان را برای زیبایی دندان‌هایتان پیشنهاد دهد. در صورت نصب روکش توسط دندانپزشکان، عمل کردن به رهنمودهای آنها پس از عمل جراحی اهمیت دارد. تمرین کردن عادات مربوط به بهداشت دهان و دندان و عمل کردن به رهنمودهای دندانپزشکان به شما کمک خواهد کرد تا علاوه بر دندان‌های طبیعی‌تان از روکش جدید دندان خود نیز برای سال‌های آینده مراقبت کنید.
