آرتروز فک چیست و چگونه درمان میشود؟

آرتروز روماتوئید (RA) فک یک بیماری التهابی است و هنگامی  به وجود می آید که سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه به سلول‌های خود حمله کند. آرتروز اغلب نه تنها فک بلکه بیشتر مفاصل بدن را، تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیماری آرتروز فک باعث التهاب می‌شود. این التهاب در نهایت منجر به قرمزی، ورم، درد، نرمی و یا سفتی در نواحی تحت تاثیر خواهد شد.

در این مقاله، علائم، تشخیص و درمان آرتروز در فک مورد بررسی قرار گرفته است.

علائم آرتروز فک

احتمالاً  زیاد به مفصل فک خود توجه نمی‌کنید، اما وقتی که به علت بروز التهاب در روماتوئید آرتریت این مفصل دچار التهاب شود، تقریباً ناممکن است به آن بی‌توجه شوید. فک شما در طی روز بارها حرکت می‌کند، هنگامی که صحبت می‌کنید، غذا می‌خورید و غذا بلعیده می شود در واقع مفاصل فک شما حرکت می کنند.

مفصل فک شما، که  با عنوان مفصل بافت چرخان (TMJ) شناخته می‌شود، تنها به فاصله چند انگشت پشت گوش شما در دو طرف صورتتان قرار گرفته و قابل لمس است. این بافت مفصلی توسط فک پایین (ماندیبول) و جمجمه شما شکل گرفته است. یک دیسک مفصلی بین این استخوان‌ها قرار دارد. لیگامان‌هایی که استخوان ها را به یکدیگر متصل می‌کنند بخش اعظمی از عضلات این منطقه را دربرگرفته اند و به حرکت TMJ کمک می‌کنند. اختلال مفصل گیجگاهی فکی در TMJ در بعضی شرایط ممکن است بوجود آید.

علائم روماتوئید آرتریت در مفصل فک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد در محل TMJ
• قفل شدن فک در یک موقعیت
• حس خراشیدن در مفصل
• صدای کلیک یا ترکیدن با حرکت فک
• سفت شدن فک
• مشکل در جویدن غذاهای سخت
• تغییرات در ترتیب دندان‌ها
• درد عضلانی در بازوان شما
• تورم در محل TMJ

این علائم همچنین با برخی از حالات دیگر رایج هستند که مفصل فک را تحت تاثیر قرار می‌دهند. با این حال، یکی از نشانه‌های مهم آرتروز فک آن است که در هر دو طرف بدن و به صورت همزمان بروز می‌کند. حالت‌های دیگری که مشکلات فک را ایجاد می‌کنند، معمولاً تنها درد یک طرف فک شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

اختلال روماتوئید آرتریت در مفصل فک، همچنین می‌تواند به علائم دیگری نظیر سردردهای ناشی از درد مفصل فک، دردهای گوش و  ایجاد صدای زنگ یا طنین در گوش‌ها منجر شود.

چگونه تشخیص دهیم که درد فک مربوط به بیماری التهاب مفاصل روماتوئیدی است؟

تشخیص بیماری التهاب مفاصل روماتوئیدی با شیوع یک سری علائم شروع می شود. بیماری التهاب مفاصل روماتوئیدی نه تنها فک بلکه تمام بدن شما را تحت تاثیر قرار می دهد. در مرحله اول، علائم RA عمدتاً در دست ها، انگشتان و مچ ها ظاهر خواهند شد.

علائم

معیارهای مرتبط با علائم که برای تشخیص RA استفاده می‌شوند، به طور عمومی شامل موارد زیر هستند:

• درد، تورم و سفتی در مفاصل که بیش از شش هفته طول می کشد.
• سفتی مفاصل در صبح ها.
• علائم در دو طرف بدن.
• گره ها (نودول) زیر پوست نزدیک مفاصل.
• علائم در دست ها، مچ ها و انگشتان.

آزمایش خون

در تشخیص RA آزمایش خون  بسیار مهم است. آزمایش عمومی خون اطلاعاتی درباره سطح التهاب در بدن ارائه می دهد. سایر آزمایش های خاص خون به دنبال وجود عامل روماتوئید (یک آنتی بادی خاص که با شرایط التهابی همراه است)، ضد-پپتید سیکلیک سیترولینه (CCP)، نرخ رسوب گلبول قرمز (ESR یا نرخ سدیمان) و پروتئین C-واکنشی (CRP) در خون هستند.

تصویربرداری

با پیشرفت بیماری، تصویربرداری می تواند در تشخیص آن بسیار مفید واقع شود. با تصویربرداری می توان میزان آسیبی که روماتوئید آرتریت به مفصل خاصی مانند فک وارد کرده است را شناسایی کرد. اغلب ابتدایی‌ترین مرحله در تصویربرداری مفصل التهابی، عکس برداری با کمک پرتو ایکس است. این عکس برداری اطلاعاتی را درباره استخوان‌های مفصل شما، نحوه قرار گیری آن‌ها و میزان آسیبی که به مفصل وارد شده است نشان می دهد.

همچنین بسیاری از اوقات از تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) برای ارزیابی بافت‌های نرم مفاصل مانند دیسک مفصلی، در مفصل فک استفاده می‌شود. از توموگرافی کامپیوتری (CT) نیز برای بررسی بیشتر آسیبی که روماتوئید آرتریت به استخوان‌های فک شما وارد کرده  استفاده می شود.

درمان درد فک ناشی از آرتروز آرتریت روماتوئید (RA)

درد فک ناشی از آرتروز آرتریت روماتوئید با داروها و روش‌های درمان خانگی قابل درمان است.

داروها

آرتروز آرتریت روماتوئید با داروهایی که سیستم ایمنی بدن شما را هدف قرار می دهند و التهاب را در سراسر بدن کاهش می دهند، درمان می شود. این داروها به نام داروهای ضد التهاب و تغییردهنده بیماری یا DMARDs شناخته می‌شوند و می‌توانند به کاهش درد در فک و مفاصل دیگر در بدن شما کمک کنند. با این حال مدت زمانی طول خواهد کشید تا این داروها مؤثر واقع شوند و ممکن است تا چندین ماه هم طول بکشد.

داروهای ضد التهاب عموماً برای درمان درد فک ناشی از آرتروز آرتریت روماتوئید استفاده می‌شوند. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) که بدون نسخه پزشک نیز می توان تهیه کرد، مانند Aleve (naproxen) و Advil (ibuprofen) به کاهش تورم و درد فک کمک می کنند. اگر این داروها موثر نباشند، پزشک شما ممکن است داروی استروئیدی مانند پردنیزولون تجویز کند.

راه‌های درمان آرتروز فک در خانه

دردهای فک را نیز می‌توان با روش‌های درمان در خانه درمان کرد مانند:

• استفاده از یخ یا گرما: به منظور کاهش درد و تورم، هم یخ و هم گرما می‌تواند مورد استفاده قرارگیرد برای این کار بر روی قسمتی از فک که درد دارد به مدت 10-20 دقیقه در هر بار و چندین بار در روز، بسته به علت درد از یخ و یا از گرما استفاده کرد. یخ می‌تواند درد و تورم را کاهش دهد، در حالی که گرما می‌تواند جریان خون را افزایش داده و عضلات را آرام کند.
• آرام سازی فک: دندان‌های خود را به هم نچسبانید. زیرا چسباندن آنها باعث افزایش فشار روی مفاصل TMJ التهابی شما خواهد شد و درد را بیشتر خواهد کرد.
• خوردن غذاهای نرم: در دوره تشدید درد، از خوردن غذاهای سخت یا چسبنده اجتناب کنید. این موضوع شامل آبنبات و آدامس نیز می شود.
• محدود کردن حرکت: زمانی که در حال خوردن، صحبت کردن یا عطسه کردن هستید، از حرکات کوچک‌تر فک استفاده کنید. باز کردن فک به طور کامل فشار روی مفاصل TMJ را افزایش می‌دهد.
• ماساژ عضلات دردناک: با انگشتان خود به مدت چند دقیقه به آرامی عضلات گونه ها و شکمی سر خود ماساژ دهید.
• استفاده از محافظ دهانی: در نظر داشته باشید که در زمان خواب، برای کاهش فشار روی مفاصل فک خود – به خصوص اگر عادت دارید دندان‌های خود را  روی هم فشار می‌دهید و دندان قروچه می کنید، می‌توانید از یک محافظ دهانی استفاده نمایید.
• دست‌ها را دور نگه دارید: هنگامی که درد فک دارید، جلوی فک و چانه خود را با دستان خود نگه ندارید.

خلاصه:

RA یک بیماری التهابی مزمن است. این بیماری زمانی که سیستم ایمنی بدن به سلول‌های خود حمله می‌کند، ایجاد می‌شود. علائم آرتروز در فک شامل درد، سفت شدن عضلات فک، صدای کلیک و محدودیت حرکت می‌شود. درمان شامل مصرف داروهای ضد التهاب و روش‌های درمان در خانه است.

یک کلام از دکتر قاسم زاده:

زندگی با آرتریت روماتوئید می‌تواند چالش برانگیز باشد، به خصوص در دوره تشدید. درد فک ممکن است آزار دهنده باشد. اما تغییر ساده در عادات شما می‌تواند تفاوت بزرگی را ایجاد کند. دستورالعمل‌های پزشک خود را درباره مصرف دارو و تغییرات در سبک زندگی رعایت کنید تا به کنترل التهاب‌کمک کند. در صورتی که دارو تاثیر نداشت به اطلاع پزشک خود برسانید.

سوالات رایج